Επίδομα εορτών (δώρο) Πάσχα 2019 Βασ. Γαμβρούδη, τ. Δ/ντή Υπ. Εργασίας Διάγραμμα περιεχομένων 1. Νομοθεσία - Γενικό πλαίσιο 2. Χρονική διάρκεια υπολογισμού Προϋποθέσεις καταβολής Τρόπος υπολογισμού αμειβομένων με μισθό αμειβομένων με ημερομίσθιο Εποχιακές εργασίες Συμβάσεις έργου Συμβάσεις ορισμένου χρόνου Αμειβόμενοι με ποσοστά Δημόσια έργα 3. Ειδικές περιπτώσεις απασχόλησης Μερική απασχόληση Διαλείπουσα εργασία Εκ περιτροπής εργασία Διαθεσιμότητα Πρακτικώς ασκούμενοι σπουδαστές Άκυρος σύμβαση εργασίας 4. Αποδοχές επί των οποίων υπολογίζεται το επίδομα Νόμιμες αποδοχές Τακτικές αποδοχές Καταβαλλόμενες αποδοχές Αξία τροφής Οδοιπορικά έξοδα Εκτός έδρας αμοιβή Επίδομα παραγωγικότητας (PRIM) Επίδομα ισολογισμού Επίδομα αδείας Υπερωρίες - Κυριακές, νύκτες κ.λπ. 5. Χρόνοι που υπολογίζονται ως απασχόληση Εξαρτημένη εργασία Χρόνος ασθενείας Χρόνος τοκετού Χρόνος υπερημερίας Χρόνος επίσχεσης εργασίας 6. Χρόνοι που δεν υπολογίζονται Άδεια άνευ αποδοχών Αδικαιολόγητες απουσίες Χρόνος στράτευσης Απεργία Συνδικαλιστική άδεια Ειδική άδεια μητρότητας Χρόνος ασθενείας (για όσο επιδοτήθηκε) Χρόνος πρακτικής άσκησης σπουδαστών 7. Χρόνος καταβολής επιδόματος Πάσχα 8. Τμηματική καταβολή 9. Παραίτηση από αξίωση 10. Θάνατος μισθωτού 11. Περιορισμός επιδόματος Πάσχα 50πλάσιο ημερομισθίου ΕΓΣΣΕ Δυνητικός και όχι υποχρεωτικός 12. Συμψηφισμός 13. Κυρώσεις για μη χορήγηση Ποινικές κυρώσεις Διοικητικές κυρώσεις 14. Ειδικές κατηγορίες μισθωτών Σερβιτόροι και βοηθοί Κουρεία - Κομμωτήρια Οικοδόμοι Οικόσιτοι μισθωτοί Δικηγόροι Οδηγοί Ταξί - Αγοραίων Δημόσιοι υπάλληλοι Ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί 15. Παραγραφή 16. Εισφορές Ποσοστά Απόδοση στους ασφαλιστικούς φορείς Πλαφόν 17. Παραδείγματα 18. Πίνακες 1. Νομοθεσία - Γενικό πλαίσιο Όλοι οι μισθωτοί που αμείβονται με μισθό ή ημερομίσθιο δικαιούνται, από τους πάσης φύσεως εργοδότες, επίδομα εορτών Πάσχα. Με τον ν. 1082/80 (ΕΑΕΔ 1980 σελ. 891) και της σε εκτέλεσής του κοινής Υπουργικής αποφάσεως αριθ. 19040/81 (δημοσιεύεται στο παρόν τεύχος) καθορίζεται πάγιο σύστημα υπολογισμού της υποχρεωτικής χορήγησης του επιδόματος εορτών Πάσχα, όπως και Χριστουγέννων, ως έκτακτη οικονομική ενίσχυση των μισθωτών που απασχολούνται με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου, ορισμένου και αορίστου χρόνου, σε πάσης φύσεως εργοδότες του ιδιωτικού τομέα. Οι μισθωτοί, λειτουργοί και υπάλληλοι του Δημοσίου, ΝΠΔΔ και ΟΤΑ δεν δικαιούνται αυτό το επίδομα εορτών, αφού με τον ν. 4093/12 καταργήθηκε η καταβολή του. Από τον ίδιο πιο πάνω νόμο προβλέπεται η μετονομασία αυτών από Δώρα εορτών σε επιδόματα εορτών. 2. Χρόνος - διάρκεια - τρόπος κ.λπ. υπολογισμού Ο χρόνος ο οποίος λαμβάνεται υπ' όψη για τον υπολογισμό του επιδόματος Πάσχα είναι αυτός από 1/1 - 30/4 κάθε χρόνου, ανεξάρτητα από την ημέρα που συμπίπτει η εορτή του Πάσχα. Για τη λήψη όλου του ποσού του επιδόματος Πάσχα υπολογίζεται η απασχόληση από 1/1 έως 30/4. Ανάλογο ποσό καταβάλλεται για όσους έχουν απασχόληση μικρότερου χρονικού διαστήματος, μέσα στην περίοδο αυτή. Ολόκληρο το επίδομα Πάσχα είναι ίσο με μισό μηνιαίο μισθό για τους αμειβομένους με μισθό και 15 ημερομίσθια για τους αμειβομένους με ημερομίσθιο. Τα ανωτέρω επιδόματα καταβάλλονται στο ακέραιο, εφ' όσον η σχέση εργασίας δπίρκεσε ολόκληρη τη χρονική περίοδο από 1/1 - 30/4. Εάν όχι καταβάλλεται αναλογία που είναι: 1/15 του μισού μηνιαίου μισθού ή 1 ημερομίσθιο για κάθε 8 ημέρες σχέσης εργασίας, ανάλογα με τον τρόπο αμοιβής αντίστοιχα (μισθός - ημερομίσθιο). Για χρονικό διάστημα μικρότερο των 8 ημερών δικαιούνται οι μισθωτοί ανάλογο κλάσμα. Το 8ήμερο υπολογίζεται ημερολογιακά, χωρίς δηλαδή να αφαιρούνται Σάββατα - Κυριακές και εορτές. Από τα mo πάνω προκύπτει ότι για τον υπολογισμό του επιδόματος Πάσχα δεν λαμβάνεται υπ' όψη η ιδιότητα του μισθωτού (υπάλληλος ή εργατοτεχνίτης) αλλά ο τρόπος της αμοιβής που συμφωνήθηκε (μισθός ή ημερομίσθιο). Όσοι αμείβονται με ποσοστά ή με άλλο σύστημα κυμαινομένων αποδοχών ο υπολογισμός του Επιδόματος Πάσχα γίνεται με την εξεύρεση του μέσου όρου των αποδοχών που έλαβε από 1/1 - 30/4 ή για μέρος του διαστήματος αυτού. Το ίδιο ισχύει και για τους αμειβομένους με ωρομίσθιο. Η Υπουργική απόφαση αναφέρει ότι όσοι απασχολούνται σε δημόσια, δημοτικά και κοινοτικά έργα, τις εποχιακές εκτελούμενες εργασίες καθώς και οι μισθωτοί που απασχολούνται με σχέση εργασίας ορισμένου χρόνου ή για εκτέλεση ορισμένου έργου δικαιούνται ως επίδομα Πάσχα 2 ημερομίσθια για κάθε 13 πραγματοποιηθέντα ημερομίσθια, μέσα στην πιο πάνω προθεσμία. Για λιγότερα από 13 ημερομίσθια δικαιούνται ανάλογο κλάσμα. Η υπουργική απόφαση αναφέρει τα Δημόσια, Δημοτικά ή Κοινοτικά έργα και τους απασχολουμένους σ' αυτά. Εάν οι μισθωτοί ανήκουν στους οργανισμούς αυτούς δεν δικαιούνται Επιδόματος Πάσχα, αφού όπως αναφέρθηκε mo πάνω έχουν καταργηθεί με τον ν. 4093/12. Εάν όμως οι μισθωτοί αυτοί ανήκουν σε διάφορους εργολάβους, αναδόχους έργων, κατασκευαστικές εταιρείες κ.λπ. οι οποίοι με διαγωνισμό ή ανάθεση εκτελούν έργα του Δημοσίου, ΝΠΔΔ και ΟΤΑ τότε δικαιούνται το Επίδομα Πάσχα από τους κατασκευαστές των έργων. 3. Ειδικές περιπτώσεις απασχόλησης α) Μερική απασχόληση. Όσοι στη μερική απασχόληση έχουν καθημερινή δραστηριότητα, αλλά με λιγότερες ώρες ο υπολογισμός θα γίνει όπως και για την πλήρη απασχόληση, πλην όμως θα ληφθούν υπ' όψη οι μειωμένες αποδοχές. Όταν ο αριθμός των ωρών απασχόλησης δεν είναι σταθερός έχει ως αποτέλεσμα και οι ημερήσιες αποδοχές του να κυμαίνονται. Στην περίπτωση αυτή το ποσόν του επιδόματος Πάσχα θα πρέπει να γίνει με βάση το μέσο όρο των αποδοχών του εργαζομένου. Για να λάβει όλο το Επίδομα Πάσχα (1/2 μισθού ή 15 ημερομίσθια) θα πρέπει να εργασθεί επί 666,56 ώρες. Αυτές προκύπτουν ως εξής: Εβδομάδες μηνιαίως 4,166 χ 4 μήνες του Πάσχα χ 40 ώρες εβδομαδιαίως 4,166 χ 4 χ 40 = 666,56 Εάν π.χ. ένας εργαζόμενος ο οποίος αμείβεται με ημερομίσθιο έχει εργασθεί στο χρονικό διάστημα από 1/1 - 30/4 επί 150 ώρες θα πρέπει να λάβει το ανάλογο Επίδομα Πάσχα που είναι: (15 ημερομίσθια χ 150) / 666,56 = 3,37 ημερομίσθια Εάν ένας άλλος εργαζόμενος με μηνιαίο μισθό π.χ. 800 ευρώ έχει εργασθεί επί 150 ώρες θα πρέπει να λάβει το ανάλογο Επίδομα Πάσχα που είναι: (150 χ 400 / 666,56 = 90,01 ευρώ) β) Διαλείπουσα εργασία Στις περιπτώσεις της διαλείπουσας εργασίας σημαίνει ότι δεν απασχολείται καθημερινά, πλην όμως έχει πλήρες ωράριο τις ημέρες της απασχόλησης. Θα λάβει ως επίδομα Πάσχα 2 ημερομίσθια ανά 13 πραγματοποιηθέντα μέσα στο χρονικό διάστημα από 1/1 - 30/4. Όταν η απασχόληση του εργαζομένου είναι λιγότερες ημέρες μέσα στο χρονικό διάστημα των 4 μηνών (1/1 - 30/4) αλλά και λιγότερες ώρες το Επίδομα Πάσχα θα εξευρεθεί αναλόγως. Όλο το Επίδομα Πάσχα ο επί ημερομισθίω εργαζόμενος το δικαιούται για απασχόληση 100 εργασίμων ημερών (25 χ 4 μήνες) και για απασχόληση 40 ώρες εβδομαδιαίως. Εάν π.χ. ένας εργαζόμενος εργασθεί 25 ημέρες και ωράριο 20 ώρες εβδομαδιαίως θα λάβει ως δώρο 4,8 ημερομίσθια 15 χ (40 / 100) χ (20 / 25) = 4,8 ημερομίσθια γ) Εκ περιτροπής εργασία Εκ περιτροπής εργασία είναι η εργασία η οποία παρέχεται εναλλάξ με πλήρες όμως ωράριο κατά τις ημέρες απασχόλησης. Διαρκούντος του χρόνου αποχής του μισθωτού η σύμβαση εργασίας τελεί σε αναστολή, οπότε ούτε ο εργαζόμενος υποχρεούται να εργασθεί, αλλά ούτε και ο εργοδότης να καταβάλει το νόμιμο μισθό. Εάν το σύστημα αυτό το επιβάλλει ο εργοδότης, σύμφωνα με τον ν. 3899/10, ο υπολογισμός του επιδόματος Πάσχα θα γίνει μόνο για τις ημέρες που παρέχει εργασία. Για τις ημέρες μη απασχολήσεώς του θα υπολογισθούν οι ημέρες εκείνες που τυχόν υπάρχει καταβολή αποδοχών. Με το σύστημα της εκ περιτροπής εργασίας εργάσθηκαν α) ένας υπάλληλος με πλήρη μισθό 1200 ευρώ και β) ένας εργατοτεχνίτης με ωρομίσθιο 7,50 ευρώ. Και οι δύο εργάσθηκαν 45 ημέρες επί 8 ώρες ημερησίως. Το επίδομα Πάσχα για κάθε αντίστοιχη περίπτωση είναι: α) Για υπάλληλο Το ωρομίσθιό του είναι 7,20 ευρώ (1200 χ 0,006 = 7,20) Επίδομα Πάσχα 45 ημερ. χ 8 ώρες = 360 : 8 = 45 χ 0,006 = 0,27 του μισθού του, δηλαδή 1200 χ 0,27 = 324 ευρώ β) Για εργατοτεχνίτη Το πλήρες ημερομίσθιό του 7,50 : 0,15 = 50 ευρώ Επίδομα Πάσχα 45 χ 8 = 360 : 8 = 45 χ 0,15 = 6,75 ημερομίσθια δηλαδή 6,75 χ 50 = 337,50 ευρώ δ) Διαθεσιμότητα Ο θεσμός της διαθεσιμότητας προβλέπεται από τον ν. 3846/10 άρθρ. 4. Σε περίπτωση περιορισμού της οικονομικής δραστηριότητας της επιχείρησης μπορεί ο εργοδότης, αντί της καταγγελίας, να θέτουν εγγράφως το προσωπικό σε διαθεσιμότητα και μέχρι 3 μήνες ετησίως, αφού προηγουμένως γίνουν οι σχετικές διαβουλεύσεις. Κατά τη διάρκεια της διαθεσιμότητας ο μισθωτός λαμβάνει το ήμισυ του μέσου όρου των τακτικών αποδοχών των δύο τελευταίων μηνών. Σε διαθεσιμότητα μπορεί να τεθούν όλοι οι εργαζόμενοι ή μέρος αυτών και δεν απαιτείται συμφωνία. Μπορεί επίσης η διαθεσιμότητα να είναι συνεχής ή διακεκομμένη και ο εργοδότης μπορεί να την ανακαλέσει οποτεδήποτε. Για ό,τι αφορά το επίδομα Πάσχα, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην ΥΑ 19040/81 οι μισθωτοί που τίθενται σε διαθεσιμότητα δικαιούνται το μισό του Επιδόματος Πάσχα που αναλογεί σ' αυτό (χρονική περίοδος που αναλογεί). ε) Ακυρος Σύμβαση Εργασίας Επί ακύρου συμβάσεως εργασίας και όπως δέχεται η νομολογία των δικαστηρίων (Α.Π. 777/2006 - Α.Π. 735/2003 - Εφ. Κρήτης 324/94 - Α.Π. 1719/10 - Α.Π. 831/ 15). Τα επιδόματα εορτών Πάσχα και Χριστουγέννων προϋποθέτουν ύπαρξη σχέσεως εργασίας. Οι αξιώσεις για την καταβολή αυτών στηρίζονται ευθέως στο νόμο, από μόνο το γεγονός της εργασιακής απασχόλησης. Επομένως και σε περίπτωση άκυρης σύμβασης εργασίας ο εργαζόμενος δικαιούται ευθέως εκ του νόμου - όχι των διατάξεων του αδικαιολογήτου πλουτισμού - τα επιδόματα εορτών Πάσχα. στ) Πρακτικώς ασκούμενοι σπουδαστές Οι σπουδαστές κατά τη διάρκεια της πρακτικής άσκησης αυτών δεν δικαιούνται επιδόματος Πάσχα, αφού δεν θεωρείται ότι παρέχουν εξαρτημένη εργασία, αλλά διέπονται από το καθεστώς της σύμβασης μαθητείας. ζ) Πολλαπλά απασχολούμενοι μισθωτοί Ο πολλαπλά απασχολούμενος μισθωτός δικαιούται επιδόματος εορτών από όλους τους εργοδότες κανονικά, ανάλογα βέβαια με το ύψος της αμοιβής και το χρόνο απασχόλησης σε κάθε επιχείρηση. Πολλαπλά απασχολούμενοι είναι εκείνοι οι μισθωτοί οι οποίοι προσφέρουν την εργασία τους συγχρόνως σε περισσότερους από έναν εργοδότες, μέσα στην ίδια ημέρα. Εννοείται βέβαια ότι η συνολική εργασία δεν μπορεί να υπερβεί το νόμιμο ωράριο. 4. Αποδοχές επί των οποίων υπολογίζεται το επίδομα Για το επίδομα Πάσχα ως βάση υπολογισμού αποτελούν οι πραγματικές καταβαλλόμενες (τακτικές) αποδοχές που λαμβάνει ο εργαζόμενος 15 ημέρες πριν από το Πάσχα και όχι οι νόμιμες αποδοχές. Αν λυθεί η εργασιακή σχέση πριν από την ημερομηνία αυτή τότε το επίδομα Πάσχα υπολογίζεται με βάση τις αποδοχές που ίσχυαν την ημέρα λύσης της σχέσεως (Εγγρ. Υπ. Εργασίας 15931/ 87). Στις τακτικές αποδοχές περιλαμβάνονται και οι πρόσθετες άλλες αμοιβές που ελάμβανε ο εργαζόμενος εξ αιτίας της εργασίας όπως π.χ. νόμιμες υπερωρίες, υηερεργασία, προσαύξηση Κυριακών - εορτών, επίδομα ισολογισμού κ.λπ. Σύμφωνα με τη νομολογία των δικαστηρίων τακτικές αποδοχές είναι το σύνολο των αποδοχών που καταβάλλονται στον εργαζόμενο, από οποιαδήποτε αιτία, (παροχή εργασίας, κοινωνικός μισθός, υπερωρίες, νυκτερινή εργασία, Κυριακή εργασία κ.λπ.) επί πλέον των συνήθων αποδοχών του που λαμβάνει ο εργαζόμενος και εφ' όσον παρέχονται τακτικά και αδιάλειπτα. Ο όρος τακτικές αποδοχές είναι ευρύτερος του όρου καταβαλλόμενες αποδοχές. Υπολογίζεται π.χ. η αξία της τροφής την οποία χορηγεί ο εργοδότης στο προσωπικό των εστιατορίων. Εάν όμως ορίζεται ότι το αντίτιμο της τροφής δεν αποτελεί αποδοχές, τότε το αντίτιμο αυτής δεν λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό του επιδόματος Πάσχα. Τα οδοιπορικά έξοδα και η αποζημίωση εκτός έδρας υπό προϋποθέσεις λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό του επιδόματος Πάσχα. Αυτό συμβαίνει όταν η αμοιβή για τα οδοιπορικά έξοδα δεν εξαρτάται από την πραγματοποίηση ή όχι των μετακινήσεων και ο εργαζόμενος δεν υποχρεούται σε απόδοση λογαριασμού, οπότε λαμβάνονται υπ' όψη για τον υπολογισμό του επιδόματος Πάσχα. Υπολογίζεται ακόμη στο επίδομα Πάσχα η αποζημίωση εκτός έδρας μόνον όταν καταβάλλεται τακτικώς κάθε μήνα, ανεξάρτητα από την πραγματοποίηση ή όχι διανυκτερεύσεων. Το επίδομα παραγωγικότητας (PRIM) αποτελεί μισθό και συνυπολογίζεται για τον υπολογισμό του επιδόματος Πάσχα, όταν τακτικά και μόνιμα καταβάλλεται ως συμβατικό αντάλλαγμα (Α.Π. 505/80). Το επίδομα ισολογισμού των λογιστών, όπως προβλέπεται, λαμβάνεται υπ' όψη για τον υπολογισμό του επιδόματος Πάσχα. Εάν π.χ. ο λογιστής έλαβε ως επίδομα ισολογισμού για όλο το έτος 900 ευρώ το ποσό αυτό διαιρείται διά 12, οπότε προκύπτει 75 ευρώ μηνιαίως. Το ποσό αυτό των 75 ευρώ θα υπολογισθεί στο επίδομα τόσο του Πάσχα, όσο και των Χριστουγέννων. Αλλος ένας τρόπος, όπως αυτό υποδεικνύει το Υπουργείο Εργασίας, είναι να ληφθεί υπόψη ο χρόνος χορήγησής του. Έτσι εάν το επίδομα ισολογισμού χορηγήθηκε μεταξύ 1/5 μέχρι 31/12 να διαιρεθεί το ποσό του επιδόματος με τον αριθμό 8 (8 μήνες). Εάν το επίδομα ισολογισμού χορηγηθεί από 1/1 έως 30/4 να διαιρεθεί το ποσό του επιδόματος με τον αριθμό 4 (4 μήνες) και μετά με το 2 (1/2). Στις περιπτώσεις αυτές το ποσό υπολογίζεται μόνο στο ένα από τα δύο επιδόματα εορτών Χριστουγέννων ή Πάσχα ανάλογα. Και με τις δύο μεθόδους προκύπτει το ίδιο αποτέλεσμα. Σύμφωνα με τη νομολογία των δικαστηρίων στα επιδόματα εορτών υπολογίζεται και η αναλογία του επιδόματος αδείας που δικαιούται ο εργαζόμενος μισθωτός. Έτσι αυξάνεται το επίδομα Πάσχα κατά την αναλογία του επιδόματος αδείας που είναι 0,04166 (0,50 : 12 = 0,04166). Με τον συντελεστή αυτό πολλαπλασιάζεται το συνολικό ποσό του επιδόματος Πάσχα που δικαιούται ο εργαζόμενος (μισθός, προσαυξήσεις κ.λπ.) χ 0,04166. Εάν π.χ. ένας μισθωτός δικαιούται επιδόματος Πάσχα 600 ευρώ, με βάση το χρόνο απασχόλησης και τις αποδοχές του θα πρέπει να πάρει αυτό αυξημένο κατά 25 ευρώ (600 χ 0,04166). Η εξεύρεση του ωρομισθίου γίνεται ως εξής: α) Μισθωτοί αμειβόμενοι με μηνιαίο μισθό Μ χ 6 : 25 χ ΣΩ = ωρομίσθιο ή Μ : 25 = 4 χ 6 : ΣΩ = ωρομίσθιο ή Μ χ 0,006 = ωρομίσθιο Π.χ. Μισθός 1200 ευρώ (1200 χ 6) / (25 χ 40) = 7200/1000 = 7,2 ωρομίσθιο ή 1200 : 25 = 48 χ 6 = 288 : 40 = 7,2 ή 1200 χ 0,006 = 7,2 ωρομίσθιο β) Μισθωτοί αμειβόμενοι με ημερομίσθιο (4 χ 6) / ΣΩ = ωρομίσθιο Π.χ. ημερομίσθιο 35 ευρώ 35 χ 6 = 210 : 40 = 5,25 ωρομίσθιο ή 35 χ 0,15 = 5,25 ωρομίσθιο 5. Χρόνοι που υπολογίζονται ως απασχόληση Για τον υπολογισμό του Επιδόματος Πάσχα ως χρόνος απασχόλησης θεωρείται: α) Ο χρόνος που παρέχει εξαρτημένη εργασία μέσα στο χρονικό διάστημα από 1/1 - 30/4 κάθε έτους. β) Ο χρόνος ασθενείας που εμπίπτει μέσα στα όρια της βραχείας ασθενείας και δεν επιδοτήθηκε από τον ασφαλιστικό οργανισμό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο χρόνος των τριημέρων ασθενείας. γ) Ο χρόνος του τοκετού. Η ΥΑ 19040/1981 για το χρόνο αποχής των γυναικών - μητέρων πριν και μετά τον τοκετό (8 και 9 εβδομάδες αντίστοιχα) ρητώς αναφέρει ότι θεωρείται χρόνος απασχόλησης και συνεπώς λαμβάνεται υπ' όψη για τον υπολογισμό του επιδόματος Πάσχα. Πέρα από το χρόνο αυτό των 19 εβδομάδων, χρόνος απασχόλησης θεωρείται και πιθανή απουσία επί πλέον αυτών, λόγω καθυστερημένου τοκετού (τοκετός που πραγματοποιήθηκε σε χρόνο μεταγενέστερο εκείνου που πιθανολόγησε ο/η ιατρός γυναικολόγος), δ) Χρόνος υπερημερίας Σύμφωνα με τη νομολογία των δικαστηρίων όταν ο εργοδότης οφείλει μισθούς υπερημερίας δικαιούται ο μισθωτός επίδομα εορτών που αναλογεί στο χρόνο της αμοιβής αυτής. ε) Χρόνος επίσχεσης εργασίας Θεωρείται χρόνος υπερημερίας. 6. Χρόνοι που δεν υπολογίζονται Δεν θεωρείται χρόνος απασχόλησης και αφαιρείται από τις ημέρες του διαστήματος 1/1 - 30/4, που υπολογίζεται το επίδομα Πάσχα, οι εξής περίοδοι: α) η τυχόν άδεια άνευ αποδοχών που έλαβε ο εργαζόμενος μέσα στο χρονικό αυτό διάστημα β) οι αδικαιολόγητες απουσίες γ) ο χρόνος στράτευσης που συμπίπτει στο διάστημα αυτό Σύμφωνα με το άρθρο 2 της ΚΥΑ η στρατιωτική υπηρεσία των εφέδρων, που καλούνται για την εκτέλεση στρατιωτικών ασκήσεων, εφ' όσον δεν υπερβαίνει τον μήνα, λαμβάνεται υπ' όψη για τον υπολογισμό των επιδομάτων εορτών. Προκειμένου για μισθωτούς που καλούνται στα όπλα κατόπιν γενικής επιστρα- τεύσεως, ολόκληρος ο χρόνος της υπηρεσίας τους στα όπλα ως έφεδροι, που εμπίπτει στις χρονικές περιόδους προσμετρείται για τον υπολογισμό των επιδομάτων εορτών. δ) ο χρόνος συμμετοχής σε απεργιακές κινητοποιήσεις ε) ο χρόνος της συνδικαλιστικής άδειας για την οποία δεν καταβάλλονται αποδοχές στ) ο χρόνος της 6μηνου ειδικής αδείας της μητέρας. Για το χρόνο αυτό θα λάβει επίδομα Πάσχα από τον ΟΑΕΔ. ζ) Ο χρόνος της ασθενείας για όσο χρόνο επιδοτήθηκε από τον ασφαλιστικό φορέα. Αφορά το χρόνο που εμπίπτει μέσα στα όρια της βραχείας ασθενείας του μισθωτού και επιδοτήθηκε. Τα 3ήμερα της ασθενείας για τα οποία και δεν επιδοτήθηκε υπολογίζονται. η) Ο χρόνος πρακτικής άσκησης σπουδαστών Οι σπουδαστές κατά τη διάρκεια της πρακτικής άσκησης αυτών δεν δικαιούνται επιδόματος εορτών αφού δεν θεωρείται ότι παρέχουν εξαρτημένη εργασία, αλλά διέπονται από το καθεστώς της σύμβασης μαθητείας. 7. Χρόνος καταβολής επιδόματος Πάσχα Σύμφωνα με το άρθρο 10 της ΚΎΑ το επίδομα εορτών Πάσχα καταβάλλεται την Μ. Τετάρτη και μόνο σε χρήμα, αφού απαγορεύεται η καταβολή σε είδος. Ο εργοδότης μπορεί να παρακρατήσει τα ποσά τα οποία αντιστοιχούν και αναλογούν στο χρονικό διάστημα από Μ. Τετάρτη μέχρι 30 Απριλίου και να τα αποδώσει στους μισθωτούς την 30η Απριλίου, χωρίς να επιτρέπεται παράταση της καταληκτικής αυτής ημερομηνίας, παρά μόνο σε περίπτωση που συμπίπτει με ημέρα αργίας, οπότε η καταβολή γίνεται την επομένη ημέρα. Η πάροδος της 30ης Απριλίου ως δήλης ημέρας καταβολής (ΑΚ 341) καθιστά τον εργοδότη υπερήμερο και επέρχονται οι συνέπειες που προβλέπονται. 8. Τμηματική καταβολή Από τα πολιτικά δικαστήρια έγινε δεκτό ότι επιτρέπεται η συνομολόγηση ειδικής συμφωνίας μεταξύ εργοδότη και μισθωτών με την οποία θα προκαταβάλλονται ή θα καταβάλλονται τμηματικά, σε μηνιαίες δόσεις, πριν από τον καθορισμένο χρόνο πληρωμής τους, εφόσον δεν παραβιάζονται οι διατάξεις των ελάχιστων νομίμων αποδοχών (Α.Π. 1282/81 - 1921/90 - 392/05 κ.λπ.). 9. Παραίτηση Δεν επιτρέπεται και είναι άκυρη κάθε αντίθετη ρητή ή σιωπηρή συμφωνία καθώς και παραίτηση του μισθωτού από την αξίωση για το επίδομα εορτών Πάσχα. 10. Θάνατος μισθωτού Οι κληρονόμοι του αποθανόντος μισθωτού δικαιούνται να απαιτήσουν το επίδομα εορτών, εφόσον η εργασία του θανόντος είχε παρασχεθεί από 1/1 - 30/4. 11. Περιορισμός επιδόματος Πάσχα Το επίδομα εορτών Πάσχα μπορεί να περιορισθεί τόσο για τους υπαλλήλους όσο και για τους εργατοτεχνίτες στο 50πλάσιο του γενικού κατωτάτου ορίου ημερομισθίου του ανειδικεύτου εργάτη της ισχύουσας εθνικής γενικής σ.σ.ε, για όσους δικαιούνται αυτό πλήρες. Για όσους δικαιούνται, ανάλογα με το χρόνο απασχόλησης, μέρος του επιδόματος ο περιορισμός θα είναι ανάλογος (άρθρο 10 ΚΥΑ). Ο περιορισμός είναι δυνητικός και όχι υποχρεωτικός. Ο περιορισμός αυτός δεν χωρεί επίσης όταν προβλέπεται από ρύθμιση ή συμφωνία ή συνήθεια μεγαλύτερο ποσό. 12. Συμψηφισμός Τα δικαστήρια δέχονται ότι είναι επιτρεπτή και νόμιμη η συμφωνία μεταξύ εργοδότου και μισθωτών, όπως στις καταβαλλόμενες υπέρτερες αποδοχές καταλογίζεται το επίδομα εορτών (συμψηφισμός) αρκεί το σύνολο των αποδοχών να καλύπτει το νόμιμο κατώτατο όριο των μισθών και των επιδομάτων εορτών. Απαγορεύεται μόνον η μονομερής υπό του εργοδότου επιβολή του συμψηφισμού (Α.Π. 472/71 - Α.Π. 883/79, Α.Π. 1682/81, Α.Π. 1532/83, Α.Π. 1921/90 και Α.Π. 1352/08). 13. Παραγραφή Τα επιδόματα εορτών αποτελούν αποδοχές και ως εκ τούτου υπάγονται στην δετή παραγραφή κατ' άρθρο 250 ΑΚ. 14. Κυρώσεις για μη χορήγηση Για τους εργοδότες οι οποίοι αρνούνται τη χορήγηση του επιδόματος εορτών Πάσχα στους εργαζομένους προβλέπονται κυρώσεις τόσο ποινικές (ΑΝ 690/45) όσο και διοικητικές (Ν. 3846/10 άρθ. 11, Ν. 4144/13 άρθρ. 23) από 300 - 50.000 ευρώ. 15. Ειδικές κατηγορίες μισθωτών και επίδομα Πάσχα Για μερικές κατηγορίες μισθωτών προβλέπεται ειδικός τρόπος υπολογισμού του επιδόματος Πάσχα. Οι κυριότερες από αυτές είναι: α) Σερβιτόροι - βοηθοί Οι σερβιτόροι και βοηθοί που εργάζονται σε επισιτιστικά επαγγέλματα και αμείβονται με ποσοστά δικαιούνται προσαύξηση των ποσοστών από 16% σε 28%, από 13% σε 21% και από 11% σε 18% κατά τη χρονική περίοδο από τη Μ. Τρίτη μέχρι και την 9η ημέρα μετά το Πάσχα. Ειδικά για τις κοσμικές ταβέρνες, τα κέντρα διασκεδάσεως, τα εξοχικά κέντρα και τα ψητοπωλεία η mo πάνω ημερομηνία μετατίθεται από το Μ. Σάββατο μέχρι και την 13η ημέρα μετά το Πάσχα. Όσοι δεν θα εργασθούν την περίοδο αυξήσεως των ποσοστών θα λάβουν το Επίδομα Πάσχα με βάση το τεκμαρτό ημερομίσθιο. β) Κουρεία - Κομμωτήρια Για το προσωπικό Κουρείων και Κομμωτηρίων που αμείβεται με ποσοστά μόνον, οι τιμές των κουρευτικών και λοιπών υπηρεσιών αυξάνονται κατά 30% για 15 ημέρες πριν από το Πάσχα. Το προκύπτον ποσόν εκ της αυξήσεως αυτής μετά την παροχή από αυτό ποσόν ίσο με το 4πλάσιο του γενικού κατώτατου ορίου ημερομισθίου (ΕΓΣΣΕ) σε κάθε βοηθό, μοιράζεται σε ίσα μέρη σε όλους τους τεχνίτες -τριες κάθε καταστήματος και αποκλείονται οι προσωπικά εργαζόμενοι εργοδότες, εφόσον απασχολούν περισσότερους από ένα τεχνίτες. Εργοδότης με ένα μόνο τεχνίτη δύναται να συμμετέχει στο προϊόν της ανωτέρω αυξήσεως, αρκεί πρώτα να αφαιρέσει το μερίδιο που αντιστοιχεί για τους βοηθούς, σύμφωνα με τ' ανωτέρω. Κουρεία και Κομμωτήρια που δεν αυξάνουν ως ανωτέρω τις τιμές τους, οφείλουν σε καθένα εργαζόμενο, αν μεν είναι τεχνίτης το Ιδπλάσιο του ημερομισθίου ως επίδομα Πάσχα, ενώ για τους βοηθούς τεχνιτών το δπλάσιο. Ως ημερομίσθιο λαμβάνεται το κατώτερο της ΕΓΣΣΕ, εκτός αν ισχύει ευνοϊκότερο βάσει συλλογικής ρύθμισης. γ) Οικοδόμοι Για τους εργατοτεχνίτες οικοδόμους διαφόρων οικοδομικών και τεχνικών έργων, ύστερα από τον ν. 4321/63 έχει συσταθεί ειδικός λογαριασμός Δώρων Εορτών Οικοδόμων (ΕΛΔΕΟ) στον οποίοι οι κύριοι των έργων ή οι εργολάβοι καταβάλλουν εισφορά επί των αποδοχών των οικοδόμων. Το αναλογούν ποσό του επιδόματος εορτών αποδίδεται στον δικαιούχο από το ΙΚΑ. δ) Οικόσποι μισθωτοί Δικαιούνται επιδόματος Πάσχα. Μετά την καθιέρωση του εργοσήμου και με βάση την αμοιβή που λαμβάνουν δικαιούνται και επιδόματος Πάσχα. ε) Δικηγόροι Οι δικηγόροι των πάσης φύσεως νομικών προσώπων, επιχειρήσεων και εκμεταλλεύσεων που αμείβονται με μισθό δικαιούνται επιδόματος Πάσχα και εορτών γενικά υπό τους ίδιους όρους, υπό τους οποίους αυτό χορηγείται στους μισθωτούς με σχέση ιδιωτικού δικαίου. στ) Οδηγοί ταξί - αγοραίων Οι μισθωτοί οδηγοί ταξί και αγοραίων αυτοκινήτων δικαιούνται κανονικά επιδόματος Πάσχα, όπως όλοι οι μισθωτοί, από τον ιδιοκτήτη του Ταξί. Δεν ισχύει το ίδιο για τους οδηγούς που συνδέονται με σύμβαση μίσθωσης πράγματος. ζ) Δημόσιοι υπάλληλοι Ύστερα από τον ν. 4293/12 από 1.1.2013 τα επιδόματα εορτών Πάσχα και Χριστουγέννων καταργήθηκαν. Η κατάργηση αφορά όλα όσα προβλέπονται από οποιαδήποτε γενική ή ειδική διάταξη ή ρήτρα ή όρο συλλογικής σύμβασης εργασίας, διαιτητική απόφαση ή με ατομική σύμβαση εργασίας ή συμφωνία για λειτουργούς, υπαλλήλους και μισθωτούς του Δημοσίου, ΝΠΔΔ, ΝΠΙΔ και ΟΤΑ καθώς και για τα μόνιμα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων και αντίστοιχους της Ελληνικής Αστυνομίας, του Πυροσβεστικού και Λιμενικού σώματος. η) Ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί Σύμφωνα με τις διατάξεις των νόμων 3385/58, 682/77, 817/78, 1566/85 αλλά και της αριθ. 1469/87 απόφασης Ολομελείας του Αρείου Πάγου οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί λαμβάνουν αποδοχές - επιδόματα, όπως αυτά προβλέπονται για τους ομοιόβαθμους των εκπαιδευτικών του Δημοσίου. Μετά τον ν. 4293/12 από 1.1.2013 τα επιδόματα εορτών καταργήθηκαν για τους υπαλλήλους του Δημοσίου. Ως εκ τούτου και οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί δεν θα δικαιούνται των επιδομάτων Πάσχα, αφού αυτά δεν προβλέπονται πλέον για τους εκπαιδευτικούς του Δημοσίου. 16. Εισφορές - Απόδοση στους ασφαλιστικούς φορείς - Πλαφόν Τα επιδόματα εορτών υπόκεινται αυτοτελώς σε όλες τις κρατήσεις και εισφορές που προβλέπονται από τους οικείους ασφαλιστικούς οργανισμούς. Ειδικότερα για το ΙΚΑ το επίδομα εορτών υηόκειται αυτοτελώς σε εισφορές και μέχρι του ποσού του ανωτάτου ορίου των ασφαλιστικών αποδοχών. Ο υπολογισμός των εισφορών γίνεται ποσοστιαία, δηλαδή πολλαπλασιάζοντας το ποσό του επιδόματος εορτών με το ασφάλιστρο που ισχύει για κάθε περίπτωση και αυτοτελώς, δηλαδή αδιάφορο εάν ο δικαιούχος ασφαλισμένος υπαγόταν στο ανώτατο όριο των ασφαλιστικών αποδοχών (5543,55) καθ' όλο το χρονικό διάστημα που αναφέρεται το επίδομα εορτών. Το ΙΚΑ με την αριθ. 13/13 εγκύκλιό του δέχεται ως ανώτατο όριο το ποσό των 5543,55 ευρώ (ΕΑΕΔ 2013 σελ. 368). Έτσι για επίδομα Πάσχα δεν μπορεί να υπερβεί σήμερα το ποσό των 2771,78 ευρώ (221,742 χ 12,5), για όσους δε αμείβονται με ημερομίσθιο τα 221,742 ευρώ κατά ημερομίσθιο. Το επί πλέον επίδομα εορτών δεν υπόκειται σε εισφορές υπέρ ΙΚΑ. Οι εισφορές υπέρ ΙΚΑ πρέπει να καταβάλλονται εφάπαξ μέχρι το τέλος Ιουνίου, προκειμένου για το επίδομα Πάσχα. Όσον αφορά τα λοιπά Ταμεία η προθεσμία καταβολής των εισφορών προβλέ- πεται από το καταστατικό τους. 17. Παραδείγματα 1) Όταν ένας υπάλληλος λαμβάνει π.χ. 800 ευρώ ως μισθό και εργάσθηκε από 15/1 μέχρι 30/4 θα λάβει ως επίδομα Πάσχα: Ημερολογιακές ημέρες 120 - 14 = 106 106 ημερολογιακές ημέρες του πίνακα αναλογεί με 0,442 του μισθού. 800 χ 0,442 = 353,60 ευρώ. Εάν είναι αμειβόμενος με ημερομίσθιο το επίδομα Πάσχα θα είναι 13,25 ημερομίσθια. 2) Ο ίδιος υπάλληλος ο οποίος συμφώνησε αμοιβή 800 ευρώ για πλήρη απασχόληση, πλην όμως στο διάστημα από 1/1 - 30/4 για διαφόρους λόγους το ωράριό του ήταν ακανόνιστο και προσέφερε υπηρεσία π.χ. για 150 ώρες. Το επίδομα Πάσχα που αναλογεί θα εξευρεθεί ως εξής: Το συνολικό επίδομα Πάσχα δηλαδή 400 ευρώ το δικαιούται για εργασία 666,56 ωρών (4 μήνες χ 4,166 εβδομαδιαίως χ 40 ώρες = 666,56 ώρες). Για εργασία 150 ωρών είναι: Για 666,56 ώρες 400 ευρώ Για 150 = 400 χ (150 / 666,56) = 90 ευρώ Για τον αμειβόμενο με ημερομίσθιο και με αμοιβή 35 ευρώ εργάσθηκε π.χ. 70 εργάσιμες ημέρες. Με δεδομένο ότι έχουμε ανά 13 πραγματοποιηθέντα ημερομίσθια 2 ημερομίσθια επίδομα Πάσχα προκύπτει: 70 : 13 χ 2 = 10,77 ημερομίσθια. 3) Για τον υπολογισμό με τις προσαυξήσεις υπερωριών, υπερεργασίας, Κυριακών, νυκτών κ.λπ. παραπέμπουμε στα παραδείγματα που παρατίθενται στο τέλος του Πίνακα 2. 4) Ένας εργαζόμενος εργάσθηκε π.χ. 10 Κυριακές, 12 νύκτες και 40 ώρες υπερεργασία. Οι δικαιούμενες προσαυξήσεις (75% - 25% - 20%) ανάγονται σε ημερομίσθια και με βάση τον Πίνακα 2 υπολογίζεται το πρόσθετο ποσό επιδόματος Πάσχα. 10 χ 75% = 7,5 ημ., 20 χ 25% = 4 ημ., 40 χ 20% = 8. Ημερομίσθια 7,5 + 4 + 8 = 19,5. Από τον Πίνακα 2 προκύπτει ότι δικαιούνται 2,4375/25 του μισθού επί πλέον και ο αμειβόμενος με ημερομίσθιο 2,839 ημερομίσθια. 18. Πίνακες 1ος Πίνακας Η αναλογία του δώρου Πάσχα, όσων δεν απασχολήθηκαν όλο το διάστημα από 1/1-30/4 με συντελεστή μισθών και ημερομισθίων Εάν π.χ. ένας μισθωτός εργάσθηκε 40 ημέρες στο διάστημα από 1/1-30/4 θα λάβει ως δώρο Πάσχα 0,167 του μισθού ή 5 ημερομίσθια, ανάλογα με τον τρόπο αμοιβής του (μισθός ή ημερομίσθιο). 2ος Πίνακας Για την εξεύρεση των επιπλέον ημερομισθίων (προσαυξήσεως) του Δώρου Πάσχα που δικαιούνται οι μισθωτοί που αμείβονται με μηνιαίο μισθό ή ημερομίσθιο, λόγω απασχολήσεως κατά Κυριακές και εξαιρετέες εορτές ή νύκτες στο διάστημα από 1.1 έως 30.4. Για την εξεύρεση του συντελεστού των αμειβομένων με μισθό (Υ), διαιρείται ο μισός μισθός - δώρο (0,5) ή 12,5 ημερομίσθια διά των 100 εργάσιμων (για τους υπαλλήλους) ημερών του διαστήματος από 1.1 έως 30.4 (4 μήνες χ 25 ημέρες). Για την εξεύρεση του συντελεστού των αμειβόμενων με ημερομίσθιο (Ε), διαιρούνται τα 15 ημερομίσθια - δώρο δια των 103 εργάσιμων (για τους ημερομίσθιους) ημερών του ανωτέρω διαστήματος. Όσοι απασχολούνται κατά Κυριακές και εορτές ή νυκτερινές ώρες για τις προσαυξήσεις του 75% και 25% αντίστοιχα δικαιούνται αναλογάι δώρου εορτών. Για την εξεύρεση του αναλογούντος δώρου Πάσχα ανάγονται σε ημερομίσθια οι προσαυξήσεις αυτές. Π.χ. εάν ένας εργαζόμενος στο διάστημα από 1.1 έως 30.4 εργάσθηκε 10 Κυριακές και 28 νύκτες οι προσαυξήσεις 75% και 25% αντιστοιχούν με 14,50 ημερομίσθια. (10 Κυριακές χ 75% = 7,5 + 28 νύκτες χ 25% = 7. Σύνολο 7,5+7=14,50 ημερομίσθια). Ανατρέχοντας στον πίνακα 2 στη στήλη των Η 14,50 και πολλαπλασιάζοντας με τον συντελεστή εξευρίσκουμε το επιπλέον ύψος του επιδόματος Πάσχα που δικαιούται. Ο συντελεστής είναι διαφορετικός για τον αμειβόμενο με μισθό (Υ) από αυτόν του αμειβόμενου με ημερομίσθιο (Ε). Ετσι βλέπουμε ο μεν πρώτος δικαιούται 1,81/25 του μισθού επιπλέον και δεύτερος 2,11 ημερομίσθια. Αυτό είναι το επιπλέον δώρο λόγω Κυριακής και νυκτερινής εργασίας. Στο σύνολο του επιδόματος Πάσχα πρέπει να προστεθεί και η αναλογία λόγω επιδόματος αδείας. Το σύνολο πολλαπλασιάζεται με τον συντελεστή 0,04166 (0,5:12).
ΕΑΕΔ Περιοδικό Εργατικού και Ασφαλιστικού Δικαίου – Εργατικά – Εργατική νομοθεσία – Ασφαλιστική νομοθεσία – ΣΣΕ – Αποδοχές – Μισθός – Ημερομίσθιο – Επιδόματα – Συνταξιοδότηση – ΙΚΑ – ΕΑΕΔ Περιοδικό Εργατικού και Ασφαλιστικού Δικαίου
