Οι βασικές ρυθμίσεις του N. 4635/2019(1) Βασ. Γαμβρούδη, τ. Δ/ντή Υπ. Εργασίας Περιεχόμενα 1. Είδη σσε και αρμοδιότητα σύναψής τους 2. Εξαιρέσεις από την εφαρμογή όρων συλ. ρυθμίσεων 3. Ικανότητα σύναψης σσε - Νομιμοποίηση 4. Μητρώα Συνδικαλιστικών Οργανώσεων 5. Αποφάσεις Γεν. Συνελεύσεων - Απεργία και ψηφοφορία 6. Συρροή συλλογικών ρυθμίσεων 7. Προσχώρηση και επέκταση συλλογ. ρυθμίσεων 8. Διαιτησία - ΟΜΕΔ 9. Καθυστέρηση αποδοχών και βλαπτική μεταβολή 10. Μερική απασχόληση και μέτρα προστασίας 11. Συμβάσεις ανεξάρτητων υπηρεσιών - Εργόσημο και ΕΡΓΑΝΗ 12. ΕΓΣΣΕ - Παράταση ισχύος 13. Αδήλωτη Εργασία και Κυρώσεις 14. Μητρώο παραβατών για αδήλωτη εργασία 15. Έναρξη ισχύος 16. Εισφορές και ΑΠΔ Ο ν. 4635/19 (ΦΕΚ Α 167/30-10-19) "Επενδύων στην Ελλάδα και άλλες διατάξεις" προβλέπει αναλυτικά κατά περίπτωση τα εξής: 1. Είδη σσε και αρμοδιότητα σύναψής τους Το αρθρ. 53 παρ. 1 του νόμου διακρίνει τις σσε ως εξής: α) Εθνικές Γενικές. Αφορούν τους εργαζομένους όλης της χώρας. β) Κλαδικές. Αφόρουν τους εργαζομένους περισσοτέρων ομοειδών ή συναφών επιχειρήσεων, πόλης, περιφ., χώρας. γ) Επιχειρησιακές. Αφορούν τους εργαζομένους μιας επιχείρησης. δ) Ομοιοεπαγγελματικές. Αφορούν τους εργαζομένους ορισμένου επαγγέλματος ή και των συναφών ειδικοτήτων. δα) Εθνικές δβ) Τοπικές 2. Εξαιρέσεις από την εφαρμογή όρων συλλογικών ρυθμίσεων Το αρθ. 53 τροποποιεί το αρθ. 3 του ν. 1876/90 και προσθέτει παρ. 8 η οποία προβλέπει: Οι Εθνικές και Τοπικές ομοιοεπαγγελματικές αλλά και οι Κλαδικές σσε είναι δυνατόν να θεσπίζουν ειδικούς όρους ή να εξαιρούν από την εφαρμογή συγκεκριμένων όρων τους εργαζομένους που απασχολούνται σε ειδικής κατηγορίας επιχειρήσεις όπως επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας, νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού σκοπού και επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα (πτώχευση, εξωδικαστικός συμβιβασμός). Με ΥΑ εξειδικεύονται τα κριτήρια εξαίρεσης κλπ. Με τη ρύθμιση αυτή διευρύνεται το πεδίο επιλογών των κοινωνικών εταίρων να διαμορφώνουν, μέσω των ελευθέρων συλλογικών διαπραγματεύσεων, ειδικούς όρους αμοιβής και εργασίας με τους εργαζομένους των επιχειρήσεων που οι ειδικές συνθήκες λειτουργίας τους ή η οικονομική τους κατάσταση ενδέχεται να μην τους επιτρέπουν να ανταποκριθούν στους γενικούς όρους των τοπικών ή εθνικών ομοιοεπαγγελματικών και κλαδικών συλλογικών συμβάσεων. Με τον τρόπον αυτόν ελπίζεται πως διασώζονται οι επιχειρήσεις αυτές και οι θέσεις εργασίας, μέχρι την οικονομική ανάκαμψή τους. 3. Ικανότητα για σύναψη σσε - Νομιμοποίηση - Αντιπροσωπευτικότης Από το άρθρο 54 το οποίο τροποποιεί και συμπληρώνει το αρθ. 6 του ν. 1876/90 καθορίζεται η διαδικασία και οι όροι για την ικανότητα σύναψης σσε, τα κριτήρια της αντιπροσωπευτικότητας, η νομιμοποίηση των εκπροσώπων των συνδικαλιστικών οργανώσεων, αμφισβήτηση κλπ. 4. Μητρώα Συνδικαλιστικών Οργανώσεων (εργοδοτών - εργαζομένων) Από το άρθρο 54 του νόμου προβλέπεται ότι όλες οι συνδικαλιστικές οργανώσεις των εργαζομένων, οι ενώσεις προσώπων εργαζομένων και οι οργανώσεις των εργοδοτών και ειδικά αυτές που συνάπτουν σσε ή και ορίζουν εκπροσώπους τους στις διοικήσεις των φορέων που εποπτεύονται από το Υπ. Εργασίας καθώς και στα συλλογικά όργανα αυτού, έχουν υποχρέωση να εγγράφονται στο Μητρώο Συνδικαλιστικών Οργανώσεων Εργαζομένων και Εργοδοτών του Υπουργείου που τηρείται στο πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ. Στο Υπ. Εργασίας δημιουργείται Γενικό Μητρώο Συνδικαλιστικών Οργανώσεων Εργαζομένων (ΓΕΜΗΣΟΕ) στο οποίο τηρούνται τα ακόλουθα στοιχεία α) το καταστατικό της συνδικαλιστικής Οργάνωσης, τροποποίηση, τυχόν διάλυση β) ο αριθμός των μελών που έλαβαν μέρος στις εκλογές για ανάδειξη διοίκησης γ) η σύνθεση των οργάνων διοίκησης αυτής δ) η έδρα και τα στοιχεία επικοινωνίας ε) οι οικονομικές της καταστάσεις, εφόσον υφίσταται κρατικές ή συγχρηματοδοτούμενες πηγές χρηματοδότησης στην ίδια την οργάνωση ή στις συνδεδεμένες με αυτή οντότητες. Επίσης στο Υπ. Εργασίας δημιουργείται Γενικό Μητρώο Οργανώσεων Εργοδοτών (ΓΕΜΗΟΕ) στο οποίο εγγράφονται υποχρεωτικά όλες οι οργανώσεις εργοδοτών και στο οποίο τηρούνται τα ακόλουθα στοιχεία α) το καταστατικό της οργάνωσης, τροποποιήσεις και τυχόν διάλυση β) ο αριθμός των μελών της οργάνωσης που έλαβαν μέρος στις εκλογές για ανάδειξη διοίκησης γ) η σύνθεση των οργάνων της διοίκησης δ) η έδρα και τα στοιχεία επικοινωνίας ε) ο αριθμός των εργαζομένων που απασχολεί κάθε μέλος της εργοδοτικής οργάνωσης και στ) οι οικονομικές καταστάσεις, εφόσον υφίστανται κρατικές ή συγχρηματοδοτούμενες πηγές χρηματοδότησης στην ίδια την οργάνωση ή στις συνδεδμένες με αυτή οντότητες. Με ΥΑ ρυθμίζεται κάθε θέμα σχετικά με τη δημιουργία του Μητρώου, τη δημοσιότητα των στοιχείων, προστασία δεδομένων, κλπ. Με τη ρύθμιση αυτή δεν γεννάται ζήτημα παραβίασης των διατάξεων περί δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα των μελών των συνδικαλιστικών οργανώσεων εργαζομένων - εργοδοτών, καθώς δεν θα καταχωρούνται προσωπικά δεδομένα, αλλά μόνο δημόσια έγγραφα (καταστατικό σύστασης, τροποποίησης οργάνωσης) και ο απρόσωπος συνολικός αριθμός των μελών των συνδικαλιστικών οργανώσεων, του πλήθους των εργαζομένων που απασχολούν οι επιχειρήσεις - μέλη ανά κατηγορία, κλάδο και ειδικότητα. 5. Αποφάσεις Γεν. συνελεύσεων - Απεργία - Ψηφοφορία Από το άρθρο 54 του νόμου προβλέπονται τα εξής: Οι αποφάσεις των γενικών συνελεύσεων και λοιπών οργάνων διοίκησης των Συνδικαλιστικών Οργανώσεων Εργαζομένων και Εργοδοτών, συμπεριλαμβανομένων των αποφάσεων κήρυξης Απεργίας, σύμφωνα με τους όρους του ν. 1264/82, όπως ισχύει, λαμβάνονται με ψηφοφορία, η οποία μπορεί να διεξάγεται και με ηλεκτρονική ψήφο και με όρους που διασφαλίζουν τη διαφάνεια και τη μυστικότητα, όπως θα ορίζεται από το καταστατικό αυτών. Με ΥΑ ορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις και κάθε σχετικό θέμα. 6. Συρροή συλλογικών ρυθμίσεων Όπως είναι γνωστό συρροή σσε υπάρχει όταν μία ατομική σχέση εργασίας εμπίπτει στο προσωπικό, επαγγελματικό, χρονικό και τοπικό επίπεδο ισχύος δύο ή περισσοτέρων αντιτιθεμένων σσε με αποτέλεσμα οι σσε αυτές να διεκδικούν εφαρμογή επί της ατομικής σχέσεως εργασίας. Το άρθρο 55 του νόμου τροποποιεί το άρθρο 10 του ν. 1876/90 και το διαμορφώνει ως εξής: 1) Αν η σχέση εργασίας ρυθμίζεται από περισσότερες ισχύουσες σσε εφαρμόζεται η πιο ευνοϊκή για τον εργαζόμενο. Η σύγκριση και η επιλογή των διατάξεων γίνεται κατά τις παρακάτω ενότητες: α. Ενότητα αποδοχών β. Λοιπά θέματα 2) Κλαδική ή επιχειρησιακή συλλογική σύμβαση εργασίας υπερισχύει σε περίπτωση συρροής με οποιοεπαγγελματική συλλογική σύμβαση εργασίας. Κατ' εξαίρεση στις περιπτώσεις επιχειρήσεων που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα και βρίσκονται σε καθεστώς προπτωχευτικής ή παραπτωχευτικής ή πτωχευτικής διαδικασίας ή εξωδικαστικού συμβιβασμού ή οικονομικής εξυγίανσης, η επιχειρησιακή σσε υπερισχύει της κλαδικής, εφόσον στην κλαδική δεν προβλέπονται εξαιρέσεις από την εφαρμογή όρων της σύμφωνα με την παράγραφο 8 του αρθ. 3 του ν. 1876/90. Με απόφαση του Υπ. Εργασίας, μετά από γνώμη της ολομέλειας του Ανωτάτου Συμβουλίου Εργασίας, εξειδικεύονται οι περιπτώσεις των επιχειρήσεων που εξαιρούνται και καθορίζεται κάθε σχετικό θέμα για την εφαρμογή της παρούσης διάταξης, ιδίως για τη λήψη μέτρων προστασίας των υφισταμένων θέσεων εργασίας, ειδικώς για κάθε επιχείρηση. Προφανώς στόχος του νομοθέτη, με την προτεινόμενη ρύθμιση, να ήταν η αδήριτη ανάγκη, εξ αιτίας του υψηλού ποσοστού ανεργίας σε όλη τη χώρα, να προβλεφθεί ειδική εξαίρεση που να διευκολύνει τις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα και βρίσκονται σε καθεστώς πτωχευτικής κλπ. διαδικασίας, προκειμένου να επιτευχθεί διάσωση αυτών και διατήρηση των θέσεων εργασίας. 3) Η εθνική κλαδική ή ομοιοεπαγγελματική συλλογική σύμβαση δεν υπερισχύει αντίστοιχης τοπικής. Αυτό γίνεται γιατί είναι εφικτό τα συμβαλλόμενα μέρη να διαμορφώνουν όρους εργασίας προσαρμοσμένους στις τοπικές συνθήκες. Και τούτο, αποκλειστικά σε κλαδικό και ομοιοεπαγγελματικό επίπεδο, όπου η αποτελεσματική προστασία των συμφερόντων των μελών συνδικαλιστικών οργανώσεων εργαζομένων και οργανώσεων εργοδοτών δικαιολογεί την ικανότητά τους να ρυθμίσουν αυτοί και μόνο τα συμφέροντα των μελών τους. 7. Προσχώρηση και επέκταση Συλλογικών Ρυθμίσεων Με το άρθρο 56 του νόμου συμπληρώνεται το άρθρο 11 του ν. 1876/90 σχετικά με την προσχώρηση σε σσε και προβλέπονται τα εξής: Συνδικαλιστικές οργανώσεις και εργοδότες που δεν δεσμεύονται από σσε μπορούν να προσχωρήσουν από κοινού σε σσε που αφορά την κατηγορία τους. Συνδικαλιστική οργάνωση εργαζομένων μπορεί να προσχωρήσει σε σσε, από την οποία δεσμεύεται ήδη ο εργοδότης. Η προσχώρηση γίνεται με ιδιωτικό έγγραφο, που γνωστοποιείται στα μέρη που έχουν συνάψει τη σσε κατατίθεται στις κατά τόπους υπηρεσίες του Υπουρ. Εργασίας και καταχωρίζεται στο ειδικό βιβλίο σσε. Στην περίπτωση της προσχώρησης ισχύουν οι διατάξεις των παραγράφων 2, 3, 4, 5 και 6 του άρθρου 5 του νόμου αυτού. Προσχώρηση σε επιχειρησιακή σσε δεν είναι δυνατό να γίνει από εργοδότη ή συνδικαλιστική οργάνωση άλλης επιχείρησης. Ως προς την επέκταση μιας συλλογικής ρύθμισης (κήρυξης γενικώς υποχρεωτικής) το ίδιο άρθρο προβλέπει τα εξής: Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας είναι δυνατόν να εγκριθεί το πόρισμα του Ανωτάτου Συμβουλίου Εργασίας (ΑΣΕ) και να κηρυχθεί γενικώς υποχρεωτική, για όλους τους εργαζομένους, σσε ή διαιτητική απόφαση με τους εξής όρους: Απαιτείται α) αίτηση που υποβάλλεται από οποιοδήποτε από τους δεσμευόμενους από αυτή προς τον Υπουρ. Εργασίας β) τεκμηρίωση των επιπτώσεων της επέκτασης στην ανταγωνιστικότητα και την απασχόληση και κοινοποίηση αυτής στο ΑΣΕ. Το ΑΣΕ γνωμοδοτεί αιτιολογημένα προς τον Υπουργό Εργασίας, λαμβάνοντας υπ' όψη: α) την αίτηση για επέκταση β) την τεκμηριωμένη βεβαίωση της αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργείου ότι η συλλογική ρύθμιση δεσμεύει ήδη εργοδότες που απασχολούν ποσοστό μεγαλύτερο του 50% των εργαζομένων του κλάδου ή του επαγγέλματος και γ) το πόρισμα διαβούλευσης των δεσμευομένων μερών, ενώπιον του ΑΣΕ, για την αναγκαιότητα της επέκτασης και τις επιπτώσεις της στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, τη λειτουργία του ανταγωνισμού και την απασχόληση. Εάν μια σσε ή δ.α. κηρυχθεί ως γενικώς υποχρεωτική με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, μπορεί με την ίδια απόφαση να εξαιρεθούν από αυτή επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα και βρίσκονται σε καθεστώς προπτωχευτικής ή πτωχευτικής διαδικασίας ή εξωδικαστικού συμβιβασμού ή οικονομικής εξυγίανσης, ανεξαρτήτως εάν στην επεκτεινόμενη συλλογική ρύθμιση προβλέπονται εξαιρέσεις από την εφαρμογή όρων για εργαζόμενους σε επιχειρήσεις. Η εξαίρεση μπορεί να γίνει μετά από αιτιολογημένη γνώμη του Ανωτάτου Συμβουλίου Εργασίας, ως προς τους όρους ή ως προς το σύνολο της σσε ή δ.α. που κηρύσσεται υποχρεωτική. Γενικά με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, μετά από γνώμη της ολομέλειας του ΑΣΕ, είναι δυνατόν να εξειδικεύονται οι περιπτώσεις των επιχειρήσεων που εξαιρούνται και κάθε σχετικό θέμα για την εφαρμογή αυτής της διάταξης, ιδίως για τη λήψη μέτρων προστασίας των υφισταμένων θέσεων εργασίας, ειδικά για κάθε επιχείρηση. Για τους εργαζόμενους στη Γεωργία, Κτηνοτροφία και συναφείς εργασίες καθώς και για τους κατ' οίκον εργαζόμενους, οι παραπάνω διατάξεις για την προσχώρηση και επέκταση συλλογικής σύμβασης εργασίας ισχύουν για τις συμβάσεις που συνάπτονται αντίστοιχα στους κλάδους αυτούς. Η τυχόν επέκταση ισχύει από την ημερομηνία δημοσίευσης της απόφασης του Υπ. Εργασίας στο ΦΕΚ και η ισχύς της λήγει τρεις (3) μήνες μετά την πάροδο ισχύος της συλλογικής ρύθμισης. Από τα πιο πάνω προκύπτει ότι είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος του Ανωτάτου Συμβουλίου Εργασίας, στο οποίο μετέχουν εκπρόσωποι εργοδοτών και εργαζομένων, συνεισφέροντας στην ενθάρρυνση του κοινωνικού διαλόγου, μέσω της συμμετοχής τους. 8. Διαιτησία Από τα μέχρι τώρα ισχύοντα (ν. 1876/90 - ν. 4303/14 - ν. 4549/18) η προσφυγή στη διαιτησία μπορούσε να γίνει στις εξής περιπτώσεις: 1. Με συμφωνία των μερών σε οποιοδήποτε στάδιο των διαπραγματεύσεων. 2. Από οποιοδήποτε μέρος εφ' όσον το άλλο αρνήθηκε τη μεσολάβηση. 3. Από οποιοδήποτε μέρος που αποδέχθηκε την πρόταση του μεσολαβητή και αρνήθηκε το άλλο. Με το άρθρο 57 του νέου νόμου η προσφυγή στη Διαιτησία γίνεται: 1. Με συμφωνία των μερών σε οποιοδήποτε στάδιο των διαπραγματεύσεων. Ειδικά για τις Δημόσιες Επιχειρήσεις απαιτείται και η εφαρμογή της παραγρ. 4 του άρθρου 56 του ν. 3691/2008. 2. Μονομερώς η προσφυγή στη Διαιτησία μπορεί να γίνει από οποιοδήποτε μέρος μόνο στις εξής περιπτώσεις: α) Εάν η συλλογική διαφορά αφορά επιχειρήσεις δημοσίου χαρακτήρα ή κοινής ωφέλειας, η λειτουργία των οποίων έχει ζωτική σημασία για την εξυπηρέτηση βασικών αναγκών του κοινωνικού συνόλου (ν. 1264/82 αρθ. 19 όπως συμπληρώθηκε και ισχύει). β) Εάν η συλλογική διαφορά αφορά στη σύναψη σσε και αποτύχουν οριστικά οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των μερών και η επίλυσή της επιβάλλεται από υπαρκτό λόγο γενικοτέρου κοινωνικού ή δημοσίου συμφέροντος, συνδευόμενο με τη λειτουργία της Ελληνικής οικονομίας. Οριστική αποτυχία των διαπραγματεύσεων θεωρείται ότι υπάρχει εφ' όσον σωρευτικώς: αα) έληξε η κανονιστική ισχύς τυχόν υπάρχουσας σσε ββ) έχει εξαντληθεί κάθε άλλο μέσο συνεννόησης και συνδικαλιστικής δράσης, ενώ το μέρος που προσφεύγει μονομερώς στη Διαιτησία συμμετείχε στη διαδικασία μεσολάβησης και αποδέχθηκε την πρόταση μεσολάβησης. Η αίτηση μονομερούς προσφυγής στη Διαιτησία πρέπει να περιέχει και πλήρη αιτιολογία σχετικά με τη συνδρομή των προϋποθέσεων που τη δικαιολογούν, η δε Διαιτητική απόφαση που εκδίδεται επ' αυτής είναι άκυρη, εάν δεν περιέχει και πλήρη αιτιολογία σχετικά με τη συνδρομή των προϋποθέσεων που δικαιολογούν τη μονομερή προσφυρή στη Διαιτησία. Η Διαιτησία διεξάγεται από έναν Διαιτητή ή από Τριμελή Επιτροπή Διαιτησίας, αν το ζητήσει ένα εκ των μερών. Στην περίπτωση μονομερούς προσφυγής στη Διαιτησία, διεξάγεται από Τριμελή Επιτροπή Διαιτησίας. Ο διαιτητής ή οι διαιτητές της Τριμελούς Επιτροπής Διαιτησίας, ο ορισμός ενός εκ των διαιτητών ως προέδρου της Επιτροπής, καθώς και οι αναπληρωτές τους, επιλέγονται με συμφωνία των μερών από τον κατάλογο διαιτητών του Ο.ΜΕ.Δ. και σε περίπτωση ασυμφωνίας με κλήρωση. Εντός σαράντα οκτώ (48) ωρών από την προσφυγή στη διαιτησία, η αρμόδια υπηρεσία του Ο.ΜΕ.Δ. καλεί τα μέρη να προσέλθουν σε καθορισμένο τόπο και ώρα για την επιλογή διαιτητή ή Επιτροπής Διαιτησίας και του προέδρου της, καθώς και των αναπληρωτών τους. Η επιλογή ή η κλήρωση διεξάγεται ενώπιον του προέδρου του Ο.ΜΕ.Δ. ή του οριζομένου από αυτόν εκπροσώπου του. Κάθε μέρος έχει το δικαίωμα να εκφράσει μία φορά άρνηση για το κληρωθέν πρόσωπο. Ο διαιτητής και η Τριμελής Επιτροπή Διαιτησίας οφείλουν να αναλάβουν τα καθήκοντά τους εντός πέντε (5) εργάσιμων ημερών από τον ορισμό τους. Ο διαιτητής και η Επιτροπή Διαιτησίας έχουν τα ίδια δικαιώματα με τον μεσολαβητή. Μελετούν όλα τα στοιχεία και πορίσματα, που συγκεντρώθηκαν στο στάδιο της μεσολάβησης και τά πρόσθετα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν κατά τη διαδικασία της διαιτησίας και κυρίως τα οικονομικά και χρηματοοικονομικά στοιχεία, την εξέλιξη της ανταγωνιστικότητας και την οικονομική κατάσταση των ασθενέστερων επιχειρήσεων της παραγωγικής δραστηριότητας, στην οποία αναφέρεται η συλλογική διαφορά, την πρόοδο στη μείωση του κενού ανταγωνιστικότητας και στη μείωση του μοναδιαίου κόστους εργασίας κατά τη διάρκεια του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής της χώρας, καθώς και την εξέλιξη της αγοραστικής δύναμης του μισθού. Η διαιτητική απόφαση πρέπει να περιέχει πλήρη και τεκμηριωμένη αιτιολογία σχετικά με τους όρους που τίθενται σε αυτή και οι οποίοι δεν μπορούν να έρχονται σε αντίθεση ή να τροποποιούν προβλέψεις της κείμενης νομοθεσίας. Στη διαιτητική απόφαση διατυπώνονται ρητώς όλοι οι κανονιστικοί όροι. Κανονιστικοί όροι άλλων εν ισχύι συλλογικών ρυθμίσεων εξακολουθούν να ισχύουν με τη διαιτητική απόφαση. Η πληρότητα της αιτιολογίας ελέγχεται δικαστικά, σύμφωνα με το άρθρο 16Β του παρόντος. Η διαιτητική απόφαση εκδίδεται σε δεκαπέντε (15) ημέρες από την ανάληψη των καθηκόντων του διαιτητή ή της Επιτροπής Διαιτησίας, αν προηγήθηκε μεσολάβηση, και σε διάστημα τριάντα πέντε (35) ημερών, αν δεν προηγήθηκε. Η απόφαση της Επιτροπής Διαιτησίας λαμβάνεται ομόφωνα ή κατά πλειοψηφία. Η διαιτητική απόφαση κοινοποιείται από την αρμόδια υπηρεσία του Ο.ΜΕ.Δ. εντός πέντε (5) ημερών από εκδόσεώς της στα δεσμευόμενα από αυτή μέρη. Η απόφαση της διαιτησίας εξομοιώνεται με συλλογική σύμβαση εργασίας και ισχύει από την επομένη της υποβολής της αίτησης για μεσολάβηση, εκτός εάν τα μέρη συμφωνήσουν διαφορετικά. Στις περιπτώσεις προσφυγής στη διαιτησία αναστέλλεται η άσκηση του δικαιώματος της απεργίας για διάστημα δέκα (10) ημερών από την ημέρα προσφυγής του. 9. Δίμηνος καθυστέρηση δεδουλευμένων αποδοχών και βλαπτική μεταβολή. Το άρθρο 58 του νόμου εισάγει μια καινοτομία που σκοπό έχει να αναγκάσει εργοδότες να είναι εμπρόθεσμοι ως προς την καταβολή δεδουλευμένων αποδοχών προς τους εργαζομένους και να μη καθυστερείται η υποχρέωση αυτή, άσχετα από τους λόγους που προκάλεσαν την καθυστέρηση. Κατ' αυτόν τον τρόπο τίθεται απώτατο χρονικό όριο πέραν του οποίου η καθυστέρηση των δεδουλευμένων αποδοχών θα συνιστά αυτοδικαίως βλαπτική και μονομερή τροποποίηση των όρων εργασίας, κατ' αθέτηση της εργασιακής σύμβασης από τον εργοδότη. Το χρονικό αυτό όριο είναι 2 μήνες. Έτσι το άρθρο αυτό τροποποιεί το άρθρο 7 του ν. 2112/20 και αναφέρει ότι: "Πάσα μονομερής μεταβολή των όρων της υπαλληλικής συμβάσεως βλάπτουσα τον υπάλληλον, θεωρείται ως καταγγελία ταύτης, δι' ην ισχύουσιν αι διατάξεις του παρόντος νόμου. Ως μία τοιαύτη θεωρείται εν πάση περιπτώσει η μετάθεσις του υπαλλήλου εις γραφείον λειτουργούν εν τη αλλοδαπή, εφ' όσον δεν αποδέχεται την μετάθεσιν ο μετατιθέμενος υπάλληλος. Επίσης θεωρείται μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας η πέραν των δύο (2) μηνών καθυστέρηση καταβολής των δεδουλευμένων αποδοχών του εργαζομένου από τον εργοδότη, ανεξαρτήτως της αιτίας της καθυστέρησης". Όπως είναι γνωστό η βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας παρέχει στον μισθωτό το δικαίωμα με θεωρήσει την εν λόγω μεταβολή ως καταγγελία της σύμβασης, εκ μέρους του εργοδότη και εάν πρόκειται περί συμβάσεως εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου, να αξιώσει την καταβολή της νομίμου αποζημιώσεως. 10. Μερική απασχόληση και μέτρα προστασίας Με το άρθρο 59 του νόμου επιδιώκεται η ενίσχυση της προστασίας των εργαζομένων μερικής απασχόλησης απέναντι στις σύγχρονες πρακτικές καταστρατήγησης των εργασιακών δικαιωμάτων τους θεσπίζοντας την προσαύξηση του δώδεκα 12% τοις εκατό επί της συμφωνηθείσας αμοιβής για κάθε επί πλέον ώρα εργασίας. Η διάταξη αυτή στρέφεται κατά της υποδηλωμένης απασχόλησης και αποσκοπεί να μειώσει δραστικά όλες εκείνες τις συμβάσεις εργασίας, οι οποίες εικονικά και μόνο πληρούν τους όρους μερικής απασχόλησης, ενώ στην πραγματικότητα υποκρύπτονται σε αυτές όροι εργασίας πλήρους απασχόλησης. Η διάταξη αυτή ορίζει ότι η εκ μέρους του μερικώς απασχολουμένου πρόσθετη εργασία μπορεί να πραγματοποιηθεί κατ' ανώτατο όριο μέχρι και τη συμπλήρωση του πλήρους ημερήσιου ωραρίου του συγκρίσιμου εργαζομένου με πλήρη απασχόληση. Αυτό αποτελεί ασφαλιστική δικλείδα απέναντι σε οποιαδήποτε, τυχόν, υπερωριακή απασχόληση και καταστρατήγηση της φύσης σε μερικής απασχόλησης. 11. Συμβάσεις ανεξαρτήτων υπηρεσιών - Εργόσημο και ΕΡΓΑΝΗ Από το αρθ. 60 του νόμου προβλέπεται ότι οι συμβάσεις ανεξαρτήτων υπηρεσιών και οι απασχολούμενοι με εργόσημο (με οποιαδήποτε σύμβαση, αορίστου, έργου κλπ.) καταχωρίζονται υποχρεωτικά στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ. Με Υπουργική απόφαση θα καθορισθούν λεπτομέρειες. 12. ΕΓΣΣΕ και παράταση ισχύος Από το άρθρο 63 του νόμου προβλέπεται η παράταση ισχύος της από 28-3-19 Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας μέχρι 31-12-2019. Με τον τρόπο αυτό καλύπτονται και όσοι προσελήφθησαν μετά την 30/6/19 αλλά δίνεται η δυνατότητα και στα συμβαλλόμενα μέρη όπως ολοκληρώσουν τις συλλογικές διαπραγματεύσεις για σύναψη νέας. 13. Αδήλωτη Εργασία και Κυρώσεις Με το άρθρο 65 του νόμου ενισχύονται οι διατάξεις του ν. 4554/2018 ώστε να αντιμετωπισθεί πια αυστηρά αλλά και πιο αποτελεσματικά το φαινόμενο της αδήλωτης εργασίας. Εκτός από τις κυρώσεις οικονομικού χαρακτήρα (πρόστιμα) που ήδη προβλέπονται θεσπίζεται η συστηματοποίηση των ελέγχων, με τη διενέργεια υποχρεωτικών επανελέγχων, εντός 12 μηνών από τη διαπίστωση της πρώτης παράβασης, σε εργοδότες οι οποίοι έχουν ήδη τελέσει παράβαση αδήλωτης εργασίας, για να διαπιστωθεί η συμμόρφωση. Αυτό αποσκοπεί στην αντιμετώπιση τυχόν φαινομένων υποτροπής εργοδοτών που έχουν παραβατική συμπεριφορά. Από το άρθρο 66 του νόμου προβλέπεται ότι το πρόστιμο των 10.500 ευρώ ορίζεται σε 2.000 ευρώ εάν ο εργοδότης προβεί στην πρόσληψη του αδήλωτου εργαζόμενου, εντός 10 εργασίμων ημερών, από την ημερομηνία διενέργειας του ελέγχου, καταρτίζοντας σύμβαση εξαρτημένης εργασίας πλήρους απασχόλησης διάρκειας τουλάχιστον 12 μηνών. Ειδικά για τις εποχιακές επιχειρήσεις το πρόστιμο περιορίζεται στις 5.000 ερυώ εάν καταρτισθεί σύμβαση διάρκειας τουλάχιστον 3 μηνών. Εφόσον ο χρόνος λειτουργίας της εποχικής επιχείρησης δεν επαρκεί για τη συμπλήρωση του τριμήνου, ο εργοδότης υποχρεούται να συμπληρώσει τον υπόλοιπο χρόνο του τριμήνου κατά την επόμενη περίοδο λειτουργίας. Ο εργοδότης δεν επιτρέπεται να προβεί σε μείωση του προσωπικού από την ημερομηνία και ώρα ελέγχου και καθ' όλη τη διάρκεια των περιόδων (12μηνο και 3μηνο). Το δικαίωμα της έκπτωσης παρέχεται εφόσον ο εργοδότης αποδεχθεί το πρόστιμο και παραιτηθεί από την άσκηση των προβλεπόμενων ένδικων βοηθημάτων. Δικαίωμα έκπτωσης δεν παρέχεται όταν ο εργοδότης είναι υπότροπος. Σε περίπτωση υποτροπής του εργοδότη, η οποία διαπιστώνεται εντός τριών (3) ετών από τον πρώτο έλεγχο, το πρόστιμο ανά εργαζόμενο επιβάλλεται προσαυξημένο ως εξής: α) κατά 100% για την πρώτη μετά την αρχική παράβαση και β) κατά 200% για κάθε μεταγενέστερη παράβαση. Οι διοικητικές κυρώσεις επιβάλλονται πλέον των λοιπών κυρώσεων που προβλέπονται από τη νομοθεσία. Κατά της πράξης επιβολής προστίμου ασκείται προσφυγή ενώπιον του αρμόδιου Διοικητικού Πρωτοδικείου μέσα σε προθεσμία εξήντα (60) ημερών την επίδοσή της. Μέσα στην ίδια προθεσμία η προσφυγή κοινοποιείται με μέριμνα του προσφεύγοντος και με ποινή απαραδέκτου στην αρμόδια υπηρεσία του ΣΕΠΕ. Η προθεσμία για την άσκηση της προσφυγής και η άσκηση αυτής δεν αναστέλλουν την εκτέλεση της πράξης επιβολής προστίμου. 14. Μητρώο παραβατών για την αδήλωτη εργασία Από το άρθρο 67 του νόμου προβλέπται ότι στο ηλεκτρονικό πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ του Υπουρ. Εργασίας δημιουργείται "Μητρώο Παραβατών για την αδήλωτη εργασία" στο οποίο θα καταχωρούνται οι επιχειρήσεις, φυσικά και νομικά πρόσωπα, στους οποίους επιβάλλονται κυρώσεις για απασχόληση εργαζομένων με αδήλωτη εργασία. Οι επιχειρήσεις και εργοδότες που έχουν παραβατική συμπεριφορά θα αποκλείονται από ευμενείς ασφαλιστικές ρυθμίσεις. Από το άρθρο 68 προβλέπεται η έκδοση Υπουργικών αποφάσεων οι οποίες θα ρυθμίζουν λεπτομερειακά τα πιο πάνω. 15. Έναρξη ισχύος Επίσης από το άρθρο 68 προβλέπεται ότι η ισχύς των πιο κάτω αναφερομένων αρχίζει από την έκδοση της σχετικής απόφασης του Υπουρ. Εργασίας α) Δωδεκάμηνο επανελέγχου β) Υποτροπή και πρόστιμο γ) Προσφυγή δ) 10ημερο πρόσληψης ε) 3μηνο εποχιακών επιχειρήσεων στ) Μείωση προσωπικού ζ) Αποδοχή προστίμου η) Δικαίωμα έκπτωσης 16. Εισφορές και Αναλυτική Περιοδική Δήλωση (ΑΠΔ) Από το άρθρο 69 του νόμου προβλέπεται ότι σε βάρος των εργοδοτών που ασφαλίζουν προσωπικό μέσω ΑΠΔ, χωρίς να καταβάλουν τις τρέχουσες μηνιαίες ασφαλιστικές εισφορές, το ΚΕΑΟ μπορεί, εκτός των μέτρων αναγκαστικής είσπραξης που προβλέπονται, να αναστείλει για τον εργοδότη τη χρήση των ηλεκτρονικών υπηρεσιών του ΕΦΚΑ για την υποβολή ΑΠΔ. Στις περιπτώσεις αναστολής χρήσης των ηλεκτρονικών υπηρεσιών, οι συναλλαγές του εργοδότη πραγματοποιούνται στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΕΦΚΑ. Υποβάλλονται από τον εργοδότη με ψηφιακό - μαγνητικό μέσο και η καταχώρησή τους στο πληροφοριακό σύστημα του ΕΦΚΑ γίνεται εφ' όσον καταβάλλονται οι απαιτητές ασφαλιστικές εισφορές. Μαζί με τις ΑΠΔ που υποβάλλονται μη ψηφιακό - μαγνητικό μέσο προσκομίζονται υποχρεωτικά τα στοιχεία των φορολογικών δηλώσεων των τελευταίων τριών ετών του εργοδότη και η δήλωση ΕΝΦΙΑ. Η αναστολή της χρήσης των ηλεκτρονικών υπηρεσιών του ΕΦΚΑ μπορεί να αρθεί μετά από αίτηση του οφειλέτη είτε μετά από εξόφληση, είτε μετά από ρύθμιση της οφειλής. Με Απόφαση Υπ. Εργασίας και Οικονομικών καθορίζονται οι όροι και προϋποθέσεις εφαρμογής κλπ. Τα πιο πάνω μέτρα αποσκοπούν στην παρεμπόδιση της εισφοροδιαφυγής. (1) Δημοσιεύεται στο παρόν τεύχος.
ΕΑΕΔ Περιοδικό Εργατικού και Ασφαλιστικού Δικαίου – Εργατικά – Εργατική νομοθεσία – Ασφαλιστική νομοθεσία – ΣΣΕ – Αποδοχές – Μισθός – Ημερομίσθιο – Επιδόματα – Συνταξιοδότηση – ΙΚΑ – ΕΑΕΔ Περιοδικό Εργατικού και Ασφαλιστικού Δικαίου
