"Δέσμια" η αρμοδιότητα επιβολής κυρώσεων από τους Επιθεωρητές Εργασίας για ορισμένου είδους παραβάσεις Βασ. Γαμβρούδη, τ. Δ/ντή Υπ. Εργασίας Προκειμένου να επιτευχθεί η καταπολέμηση των φαινομένων παραβατικότητας, με σκοπό τον πλήρη αποκλεισμό τους, η αυστηροποίηση της αντιμετώπισης των παραβατικών αυτών συμπεριφορών επιδιώκεται με διάφορα νομοθετήματα. Αρχικά ο ν.3996/11, ο ν.4144/13 και ν.4808/21 και η Υπουργική απόφαση 80016/31.8.2022 (ΕΑΕΔ 2011 σελ,. 866, 2013 σελ. 442, 2021 σελ. 665 και 2022 σελ. 724 αντίστοιχα) εξειδικεύουν τις περιπτώσεις, τόσο ως προς το μέγεθος των ποινών, όσο και ως προς τη διαδικασία, μεθοδολογία, και τρόπο επιβολής. H τελευταία Υπουργική απόφαση στο κεφ. Γ για τις ευθέως αποδεικνυόμενες παραβάσεις κατηγοριοποιεί αυτές, ως προς τη σοβαρότητα της παράβασης και καθορίζεται το πρόστιμο με συνεκτίμηση των κριτηρίων ως γενικού και ατομικού χαρακτήρα, αναφέρονται με αντιστοιχία α/α παράβασης του παραρτήματος Ι και ΙΙ της απόφασης. Προκειμένου για τις κάτωθι ευθέως αποδεικνυόμενες παραβάσεις της νομοθεσίας επιβάλλεται, κατά περίπτωση διοικητική κύρωση του άρθρου 26 του ν.3996/2011, μόλις αυτές διαπιστωθούν, κατά δέσμια αρμοδιότητα του Επιθεωρητή Εργασίας που διενήργησε τον έλεγχο και χωρίς πρόσκληση για ακρόαση του εργοδότη. Η δέσμια αυτή αρμοδιότητα συνεπάγεται δέσμευση και περιορισμό της ελεύθερης ενέργειας του οργάνου. Καθίσταται έτσι "υποχείριος" και "αιχμάλωτος" αφού εμποδίζεται να αυτενεργήσει και υποχρεωτικά αναλαμβάνει υποχρέωση επιβολής του προστίμου. Παρά τα τυχόν μειονεκτήματα του συστήματος αποτελεί ένα μεταρρυθμιστικό βήμα προς την κατεύθυνση του δικαίου. Έτσι αποτρέπονται λογικές συγκάλυψης και ενισχύεται το κύρος και η διαφάνεια. Η παράλειψη επιβολής διοικητικών ποινών συνιστούν παράβαση καθήκοντος. Η υποκειμενική υπόσταση της παράβασης από την κρίση του υπαλλήλου, που μερικές φορές μπορεί να υποκρύπτει και δόλο, θα διαιωνίσει καταστάσεις με αποτέλεσμα να θίγεται το κύρος, η αξιοπιστία και η δικαιοσύνη, με συνέπεια την αποδυνάμωση της ελεγκτικής αποτελεσματικότητας του ΣΕΠΕ. Αντίθετα αφενός μεν με την αυστηριοποίηση των ποινών και αφετέρου με τη δέσμια αυτή αρμοδιότητα επιβολής των ποινών θα επιτευχθούν πολλοί στόχοι. Είναι κοινή διαπίστωση ότι η εισφοροδιαφυγή έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις και με τον τρόπο αυτό θα περιορισθεί. Ακόμη επιτυγχάνεται ο έλεγχος της αγοράς εργασίας γενικά, η πάταξη της αδήλωτης και ανασφάλιστης εργασίας, ο περιορισμός της παράνομης απασχόλησης αλλοδαπών κλπ. Ειδικά για την ανασφάλιστη εργασία, που αποτελεί πονοκέφαλο του συστήματος, η αιτιολογική έκθεση του ν.4144/13 αναφέρει ότι "Η αδήλωτη και ανασφάλιστη εργασία είναι επιβραδυντικός και στρεβλωτικός παράγοντας της οικονομίας ................." Από την άλλη η αυστηροποίηση των ποινών και των κυρώσεων σκοπό έχει να εξοικονομήσει χρόνο, να δομηθεί ένας μηχανισμός απαλλαγμένος από γραφειοκρατικά φαινόμενα, να θωρακίσει και εξυγιάνει τη διοικητική διακυβέρνηση και το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης- αγοράς εργασίας κλπ. Ενισχυτικός παράγοντας των πιο πάνω αποτελεί και το γεγονός ότι το ΣΕΠΕ κατέστη Ανεξάρτητη Αρχή και από μόνο του αυτό είναι θεσμική εγγύηση για την προστασία του πολίτη, αλλά και διαφάνειας και καλής λειτουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος. Πιστεύεται ότι διασφαλίζει την προστασία των ατομικών δικαιωμάτων του πολίτη από την κρατική αυθαιρεσία, την καταπολέμηση της διαφθοράς και τη διαφάνεια. Πίνακας ευθέως αποδεικνυομένων παραβάσεων Παραρτήματος Ι Χαρακτηρισμός παράβασης Κατηγορία/Σοβαρότητα παράβασης Αντιστοιχία Α/Α Μη ανάρτηση πίνακα προσωπικού και προγράμματος ωρών εργασίας Γενική / Χαμηλή Α / Α 3 Μη ανάρτηση κανονισμού εργασίας Γενική / Χαμηλή Α / Α 6 Μη επίδειξη βιβλίου Αδειών Γενική / Χαμηλή Α / Α 10 Οικοδομικά / τεχνικά έργα Μη τήρηση του ΒΗΔΑΠ Γενική / Σημαντική Α / Α 11 Μη τήρηση αντιγράφου εντύπου αναγγελίας Γενική / Σημαντική Α / Α 26 Μη επίδειξη εκκαθαριστικών σημειωμάτων αποδοχών προσωπικού Γενική / Σημαντική Α / Α 34 Μη επίδειξη εντύπων όρων ατομικών συμβάσεων εργασίας του προσωπικού Γενική / Σημαντική Α / Α 33 Μη επίδειξη βιβλίου δρομολογίων των οδηγών φορτηγών αυτοκινήτων και τουριστικών Λεωφορείων Γενική / Σημαντική Α / Α 35 Αντιστοιχία Α/Α παράβασης του Παραρτήματος ΙΙ Μη καταχώρηση στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ του αριθμού κυκλοφορίας του μοτοποδηλάτου που χρησιμοποιείται για τη μεταφορά ή διανομή προϊόντων και αντικειμένων. Ατομική / Υψηλή Α/Α 52 Από την πλήρη εφαρμογή του συστήματος Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας επιβάλλονται οι κυρώσεις του Παραρτήματος VΙ και η παράβαση χαρακτηρίζεται πολύ Υψηλή με πρόστιμο 2.000 ευρώ ανά θιγόμενο εργαζόμενο (μη ενεργοποίηση ψηφιακής κάρτας κλπ.) Όπως τονίστηκε το πρόστιμο καθορίζεται με συνεκτίμηση των κριτηρίων και τη μέθοδο υπολογισμού του Κεφαλαίου Α, για τις γενικού και ατομικού χαρακτήρα παραβάσεις. Τα κριτήρια που λαμβάνονται υπόψη είναι: 1) η σοβαρότητα της παράβασης 2) ο αριθμός των εργαζομένων 3) η υποτροπή 4) ο αριθμός των εργαζομένων που θίγονται 5) το μέγεθος της επιχείρησης και 6) το καθεστώς απασχόλησης (πλήρης - μερική απασχόληση - εκ περιτροπής εργασία) Η κατάταξη του μεγέθους της επιχείρησης περιλαμβάνεται στον πίνακα Α της απόφασης. Σύμφωνα με τον πίνακα αυτόν * Επιχειρήσεις που απασχολούν από 1-10 εργαζομένους θεωρούνται Μικρές επιχειρήσεις. * Επιχειρήσεις που απασχολούν από 11-50 εργαζομένους θεωρούνται Μεσαίες επιχειρήσεις. * Επιχειρήσεις που απασχολούν από 51 και άνω εργαζομένους θεωρούνται Μεγάλες επιχειρήσεις. Οι παραβάσεις χαρακτηρίζονται σε Γενικές και σε Ατομικού χαρακτήρα. Γενικές παραβάσεις είναι αυτές που αφορούν: α) το σύνολο του προσωπικού β) τη μη εκπλήρωση υποχρέωσης που αφορά το σύνολο γ) την εκπρόθεσμη ή πλημμελή υποβολή εντύπων δ) την μη τήρηση νομοθετημένης διαδικασίας για σύστημα απασχόλησης ή για καταβολή πληρωμής. Οι Γενικές παραβάσεις κατατάσσονται σε ΧΑΜΗΛΗΣ - ΣΗΜΑΝΤΙΚΗΣ -ΥΨΗΛΗΣ και ΠΟΛΥ ΥΨΗΛΗΣ σοβαρότητας. Οι Ατομικού χαρακτήρα παραβάσεις είναι ιδίως αυτές που θίγουν ατομικά τον κάθε εργαζόμενο. Αυτές κατατάσσονται σε ΧΑΜΗΛΗΣ - ΣΗΜΑΝΤΙΚΗΣ - ΥΨΗΛΗΣ και ΠΟΛΥ ΥΨΗΛΗΣ σοβαρότητας. Από τον πίνακα προκύπτει ότι για τις χαμηλής σοβαρότητας παραβάσεις προκύπτει πρόστιμο από 300-2000 ευρώ. Για τις σημαντικής σοβαρότητας παραβάσεις προκύπτει πρόστιμο από 500-3000 ευρώ. Για τις υψηλής σοβαρότητας παραβάσεις προκύπτει πρόστιμο από 1000-4000 ευρώ. Για τις πολύ υψηλής σοβαρότητας παραβάσεις προκύπτει πρόστιμο από 1800-8000 ευρώ. Για την επιβολή των ανωτέρω προστίμων συντάσσεται και επιδίδεται επί τόπου Δελτίο Ελέγχου με το οποίο βεβαιώνεται το είδος της παράβασης και συντάσσεται και επιδίδεται άμεσα και όχι αργότερο από πέντε (5) ημέρες από το Δελτίο Ελέγχου Πράξη Επιβολής Προστίμου, με την οποία προσδιορίζεται το ύψος του προστίμου που αντιστοιχεί στη βεβαιωθείσα παράβαση. Η Πράξη Επιβολής Προστίμου κοινοποιείται με απόδειξη στον παραβάτη. Αυτή αποτελεί νόμιμο τίτλο για την είσπραξη του προστίμου. Το πρόστιμο καταβάλλεται στην αρμόδια ΔΟΥ και εισπράττεται ως δημόσιο έσοδο μέσα σε προθεσμία δέκα (10) εργάσιμων ημερών από την ημερομηνία επίδοσης της Πράξης Επιβολής Προστίμου. Στην περίπτωση εμπρόθεσμης καταβολής του βεβαιωμένου προστίμου από τον παραβάτη εργοδότη / επιχείρηση, παρέχεται έκπτωση ποσοστού τριάντα τοις εκατό (30 %) επί του επιβληθέντος προστίμου για τις παραβάσεις που απαριθμούνται στον πίνακα, διαφορετικά η έκπτωση δεν ισχύει. Στην περίπτωση αυτή ο εργοδότης / επιχείρηση υποχρεούται εντός πέντε (5) εργασίμων ημερών από την επομένη της καταβολής του προστίμου στην αρμόδια ΔΟΥ να καταθέσει στην Επιθεώρηση Εργασίας το σχετικό πρωτότυπο διπλότυπο είσπραξης. Κατά της Πράξης Επιβολής Προστίμου ασκείται προσφυγή ουσίας ενώπιον του αρμόδιου Διοικητικού Πρωτοδικείου μέσα σε εξήντα ημέρες από την επίδοσή της. Μέσα στην ίδια προθεσμία η προσφυγή κοινοποιείται με μέριμνα του προσφεύγοντος και με ποινή απαραδέκτου στην αρμόδια υπηρεσία της Επιθεώρησης Εργασίας. Η προθεσμία για την άσκηση της προσφυγής και η άσκηση αυτής δεν αναστέλλουν την εκτέλεση της πράξης επιβολής προστίμου. Η αριθ. 27397/122/ 19.8.13 απόφαση του Υπουργού Εργασίας η οποία ορίζει ρητώς το ύψος του προστίμου από τον Υπουργό καταργήθηκε.